Jakie są statusy Polaków pracujących w Norwegii i jak wpływa to na ich opodatkowanie?

Statusy Polaków pracujących w Norwegii są zróżnicowane głównie pod względem ich sytuacji rodzinnej oraz kraju faktycznego zamieszkania. Opodatkowanie, mimo stałych stawek podatku należnego, podlega ostatecznej weryfikacji, wziąwszy pod uwagę odpisy podatkowe, jakie dana osoba może uzyskać w zależności od swojego statusu. Celem odpisów jest zmniejszenie podstawy opodatkowania danego podatnika, co sprawia, że podatek w Norwegii, który faktycznie musi być wpłacony do urzędu skarbowego jest odpowiednio niższy (co ma bezpośredni wpływ na wysokość ewentualnego zwrotu podatku czy dopłatę). 

10% zniżki podatkowej
Osoby pracujące w Norwegii mają przez pierwsze 2 lata od uzyskania rezydencji podatkowej w Norwegii możliwość rozliczenia podatku z ulgą 10%. Polega ona na pomniejszeniu podstawy opodatkowania o 10% dochodu brutto (do granicy odpisu wynoszącej 40 000 NOK). Zniżka 10% jest bardzo popularna wśród osób samotnych, nie mających rodziny w Polsce. Należy mieć na uwadze, że zniżka jest opłacalna tylko w przypadku, gdy podatnik pokrywał osobiście koszty związane z zakwaterowaniem, wyżywieniem i podróżami do Norwegii. Jeśli te wydatki były pokrywane przez pracodawcę, zniżka jest na ogół nieopłacalna, gdyż koszty pokrywane przez pracodawcę stają się dochodem brutto podatnika, chcącego skorzystać z ulgi (co zwiększa podstawę opodatkowania, a tym samym należny podatek). Norwegia przewidziała znacznie większe pole manewru w kwestii rozliczenia podatkowego dla osób płacących podatki w Norwegii, ale posiadających rodziny w Polsce.

Status pendler
Pendler to określenie oznaczające osobę żyjącą na dwa domy, zarejestrowaną na stałe pod adresem w kraju interesu życiowego (Polska) i podróżującą do kraju tymczasowego zamieszkania, gdzie pracuje na co dzień i płaci podatki (Norwegi). Taka osoba bardzo często pokrywa koszty związane z pobytem i pracą w Norwegii, takie jak wyżywienie, zakwaterowanie i podróże. Wszystkie te koszty mogą być odliczone od podstawy opodatkowania podatnika, o ile przedstawi on dokumentację potwierdzającą jego status pracownika tymczasowego, mającego centrum interesu życiowego w Polsce. Wysokość odpisów, idąca często w dziesiątki tysięcy koron sprawia, że status pendler jest najkorzystniejszą formą statusu osoby rozliczającej się z podatku w Norwegii. Dlatego też jest to najczęstsza opcja rozliczenia podatkowego wybierana przez Polaków pracujących w Norwegii, dająca najwyższe kwoty zwrotu podatku. Na ogół status pendlera przysługuje osobom mającym małżonkę czy też małżonka bądź dziecko/dzieci w Polsce. Pendlerami zostają też osoby samotne, jednak w ich przypadku wymogi stawiane przez norweski urząd skarbowy są dużo bardziej restrykcyjne i generalnie dosyć trudno je spełnić (dlatego bardzo często osoby samotne zadowalają się rozliczeniem z ulgą podatkową 10% lub nie mają żadnych większych odpisów podatkowych, jeśli prawo do tej zniżki ich nie obejmuje lub jest ona dla nich nieopłacalna). Odpisy pendlera nie przysługują osobom, które mają zapewnione wyżywienie, zakwaterowanie i podróże przez pracodawcę, jednak jeśli któryś z tych kosztów jest pokrywany przez podatnika, może on go odliczyć, o ile spełnia warunki generalne dotyczące pendlerów.

 Druga klasa podatkowa
Zmiana klasy podatkowej wiąże się również ze statusem osoby pracującej w Norwegii, a dokładnie ze statusem rozłożenia dochodu w związku małżeńskim podatnika norweskiego. Jeśli współmałżonek bądź współmałżonka podatnika norweskiego osiągnęła w danym roku podatkowym dochód brutto niższy niż próg określony przez urząd skarbowy w Norwegii, podatnik ma prawo do zmiany klasy podatkowej z pierwszej na drugą, co wiąże się z dodatkowym zmniejszeniem podstawy opodatkowania, a tym samym z korzyściami podatkowymi (wyższym zwrotem podatku lub niższą dopłatą). Dochód współmałżonki bądź współmałżonka podatnika norweskiego musi być potwierdzony dokumentacją z urzędu skarbowego kraju, w którym ten dochód został osiągnięty (np. jeśli małżonka Polaka pracującego w Norwegii osiągnęła odpowiednio niski dochód w Polsce, musi on być potwierdzony przez urząd skarbowy w Polsce, aby była możliwa zmiana klasy podatkowej męża pracującego w Norwegii).

Inne statusy
Inny rodzaj kategoryzowania statusów podatkowych Polaków w Norwegii bierze pod uwagę to, czy dana osoba jest zatrudniona przez firmę polską czy norweską. Osoby oddelegowane do pracy w Norwegii przez polską firmę mogą wcale nie podlegać opodatkowaniu w Norwegii. Jeśli zaś nawet są opodatkowani podatkiem dochodowym w Norwegii. Jeśli zaś nawet są, ich krajem odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne może być Polska, a nie Norwegia. Podatki odprowadzane przez nich do norweskiego urzędu skarbowego są wówczas niższe o tzw. trygdeavgift (polskim odpowiednikiem jest składka ZUS pracownika), który wynosi 7,8%. Osoby zatrudnione przez norweskiego pracodawcę nie mają takiego pola manewru, na ogół są opodatkowane w Norwegii podatkiem dochodowym, oraz muszą płacić składkę na ubezpieczenie społeczne również w tym kraju.

Marynarze i rybacy
Osobny rodzaj statusu wobec instytucji podatkowych wiąże się z charakterem wykonywanej pracy. Idealnym przykładem są rybacy i marynarze, którzy w Norwegii cieszą się szczególnymi przywilejami, jakimi są nieograniczone prawo do zniżki 10% (podobnie jak wszyscy inni pracownicy offshore) oraz specjalne odpisy podatkowe. Odpis rybaka daje możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania 30% uzyskanego dochodu z połowów rybackich (ale nie więcej niż 150 000 NOK), zaś marynarze mają prawo do analogicznego odpisu (również 30% od dochodu marynarza) z tym, że granica odpisu wynosi 80 000 NOK. Marynarze często również odnoszą korzyści związane z uzyskiwaniem dochodu na innych wodach niż norweskie, który nie jest objęty podatkiem dochodowym w Norwegii, jedynie składką na ubezpieczenie społeczne, wynoszącą 7,8%.